Det var 650 sjølvmord i Noreg i 2019, ifølgje tal frå Dødsårsakregisteret publisert av Folkehelseinstituttet. Dette er på linje med tidlegare år og ein svak nedgang frå 2018, då 674 personar tok livet sitt, ifølgje Ping Qin, professor i medisin ved Nasjonalt senter for selvmordsforskning og -forebygging (NSSF).
- Dei siste 15 åra har vi ikkje sett nokon tydeleg nedgang i talet på menneske som tar livet sitt. Sjølvmordsførebygging er framleis utfordrande og krev ein innsats på alle nivå, seier ho.
I Regjeringens handlingsplan for forebygging av selvmord 2020-2025 skisserast det ein nullvisjon for sjølvmord i Noreg.
- Skal ein ha sjanse til å nå eit slikt mål, må det investerast langt meir både i forsking og førebygging, seier Qin.
Nasjonal dødsårsaksstatistikk for 2019:
- Totalt antall selvmord: 650
- 465 menn og 185 kvinner
Høge tal i Troms og Finnmark
I 2019 var det 465 menn som tok livet sitt, versus 185 kvinner. Éin av tre var unge vaksne mellom 20 og 39 år, medan nesten halvparten var mellom 40 og 64. Både kjønns- og aldersfordelinga er på linje med åra før, ifølgje Qin.
To grupper stikk seg likevel ut i 2019: Blant menn mellom 25 og 29 år var det 50 personar som tok livet sitt, noko som er høgare enn i perioden 2004-2018, då talet låg mellom 29 og 40. Også blant innbyggjarar i Troms og Finnmark er tala høgare enn vanleg, her ser Qin nesten ei dobling i forhold til gjennomsnittet for dei fem åra før.
- Ut frå dataa ser vi ikkje årsakene til desse endringane. Vi veit heller ikkje om det er snakk om årsfenomen eller om tala representerer meir varige endringar, seier Qin.
Uvisse tal for 2020
Mange har spurt seg kva følgjer Covid-19 vil ha for psykisk helse og sjølvmordsstatistikken. Til no finst det berre tal for dei tre første månadene av pandemien, mars, april og mai i 2020, og i den perioden gjekk tala svakt ned i forhold til tidlegare år.
Ping Qin har tidlegare peika på fleire moglege forklaringar til nedgangen, for eksempel ei oppleving av eit sterkare fellesskap, store pakkar med økonomisk støtte og eit breitt spekter av førebyggjande tiltak.
- Tidlegare vanskar blir kanskje også mindre presserande når pandemien trugar alle og heile samfunnet. Kanskje opplever vi livet som meir verdt å ta vare på, seier ho.
Den fulle statistikken for 2020 kan ifølgje Folkehelseinstituttet bli klar i juni 2021, og da vil dataa for 2019 gje eit godt samanlikningsgrunnlag, ifølgje Ping Qin.